Veelal zijn mensen om mij heen enthousiast over het fenomeen mediation. Ze omarmen het idee om eerder het gesprek met elkaar aan te gaan. Tegelijkertijd hebben diezelfde mensen zelf nog nooit een mediation ervaren en zijn ze zelfs terughoudend om daarin verandering te brengen.
Toen ik als rechter in opleiding werkte en aan een collega voorstelde of een bepaalde zaak wellicht geschikt zou zijn om door te verwijzen naar mediation kreeg ik meer dan eens een lauwe reactie:  

 

“Partijen hebben nu al zo lang gewacht op een oordeel van de rechter dat ze niet zitten te wachten op mediation”, of  

“Partijen zijn naar de rechtbank gekomen om een juridisch oordeel te krijgen en wij zijn ervoor om dat aan hen te geven”, of  

“Het is een zaak die om geld gaat en partijen hebben in de toekomst niets met elkaar te maken dus dat is toch niet iets waar mediation gaat helpen”.  

 

Ook als advocaat kreeg ik vaak in eerste instantie te horen dat er al meerdere pogingen zijn gedaan om tot een schikking te komen en dat de kans écht wel heel klein is dat een mediation daarbij gaat helpen:  

 

“Het bedrag dat we bereid zijn om te betalen is al meer dan eens aangeboden en meer zit er gewoon niet in,” of  

“Mediation is hartstikke duur en vertraagt de zaak alleen maar”
Dit, zonder zelf mediation te hebben ervaren in de praktijk. 

Als je je gaat verdiepen in de verschillende manieren van onderhandelen komt vaak het Harvard Onderhandelen voorbij en aan de “sinaasappel casus”. Waar het in de sinaasappel casus om gaat is dat de focus moet komen te liggen op de belangen van partijen en niet zozeer op hun posities. Wanneer het om een geldbedrag gaat, zou de onderhandeling niet moeten gaan om het verdelen van het bedrag, lees: positioneel onderhandelen. Wel zouden partijen elkaar over en weer moeten bevragen over waar het voor hen daadwerkelijk om gaat. Wat heeft iemand echt nodig van de ander? Lees: principieel onderhandelen.  

Ik heb het in mijn werk als bankier en advocaat vaak zien gebeuren dat een bankklant zich niet serieus genomen voelt en dus in eerste instantie gehoord en gezien wil worden. Vervolgens volgt er een conflict over geld en komt het verwijt dat er een zorgplicht tegenover de klant is geschonden. Er worden advocaten betrokken en vervolgens worden er vooral (juridische) standpunten uitgewisseld. Welke belangen partijen hebben is daarbij nauwelijks onderwerp van gesprek.  

Ik vind dat jammer. Ik veronderstel dat dit bij meer grote instellingen zo gaat en dat er in een dergelijke situatie eerder een jurist/advocaat wordt ingeschakeld om de juridische positie te bepalen dan dat er een gesprek met de klant wordt georganiseerd met het simpele en enkele doel om naar het verhaal en de ervaringen van die klant te luisteren.  

Het gesprek aangaan kost wellicht tijd en moeite, maar het kan tegelijkertijd nog meer tijd, moeite en juridische kosten besparen!  

En tot slot, elk bedrijf wil toch dat zijn/haar klanten zich gehoord en gezien voelen? Laten we dan vanuit het bedrijfsleven eens wat meer tijd en moeite stoppen in het luisteren naar elkaar! Probeer het eens en schakel een mediator in voor het begeleiden van een dergelijk gesprek. En ervaar vooral zélf eens hoe dat is en wat dat oplevert richting de oplossing van het conflict en welke escalatie je kunt voorkomen in een conflict. Dat zal niet alleen goed voelen, je voldoet daarmee mijns inziens ook aan de maatschappelijke verplichting die we aan elkaar verschuldigd zijn. Probeer het zo snel mogelijk samen op te lossen en voorkom escalerende en langdurige procedures. Dat er daarnaast ook wordt bespaard in de (juridische) kosten wanneer wordt gekozen voor mediation, is een voordeel dat geen nadere toelichting behoeft.